’t Leavensverhaal van onze olde harmonica,
Bi’j ons in huus steet een olde Hohner trekharmonica. ’t Is een eenvoudig model en de tand van de tied hef d’r al een betjen vat op ekregen. Zo’n old instrument hef in de loop van de jaoren völle met emaakt, wi’j vertelt now zien leavensloop.
’t Verhaal begint rond 1920, in de fabriek van Hohner in Trossingen is de harmonica emaakt. Dat is in Duutsland in de deelstaat Baden-Württemberg. ’t Maken van harmonica’s is een kwestie van handwerk en vakmanschap. A’j d’r veurzichteg met bunt, dan kun i’j nao 100 jaor d’r nog steeds op spöllen. De harmonica is toen af-eleverd an Muzikhaus Müller in Hamburg, dat was midden op de Reeperbahn. In ’t veurjaor van 1923 is de harmonica verkocht an Heinz Dorfmann. Heinz woonden op ’t eiland Sylt en was stuurman op ’t schip de Norderney. De harmonica deed dienst bi’j feestjes in de cafe’s waor ze onderweg anlanden. In de winter van 1925 was ’t lange kold, ’t vroor nog 20 graden in de maond meert. ’t Schip van Heinz kon zodoende 3 maond niet uutvaren en hi’j kwam wat krap bi’j kas te zitten. D’r zat niks anders op dan zien harmonica te verkopen. Hi’j trof een stel rondtrekkende zigeuners en de harmonica wier veur 15 Reichsmark verkocht. Bruno, een jonge zigeuner wier de ni’je eigenaar. Hi’j kwam argens uut Hongari’je, ze trokken met een groep koopluu heel Europa deur. Ze stonden met allerlei koopwaar op markten of zomaor argens op een plein veur de kerke. Zigeuners bunt arg muzikaal, ze zingt en spölt graag samen. De instrumenten bunt meestal een viool en een fluite, maor daor past ook mooi een harmonica bi’j.
In ’t veurjaor van 1930 kwam de groep zigeuners an in Tirol in Oostenriek ze waren op weg naor Italië. In ’t plaatsjen Kufstein was d’r schutterfeest en onder ’t genot van een paar grote glazen bier wier de harmonica deurverkocht an Peter Grüber, dat was een jonge boer. Nog den zelfden aovend deed de harmonica dienst op ’t feest op een plein in Kufstein. In die tied was ’t daor in de bergdörpkes slecht, de mensen waren arm. De jonge boer met zien harmonica verhuusden naor Duutsland. In ’t Ruhrgebied kwammen ze altied mensen te kort. De kaolenmienen en de grote fabrieken zoals Bayer, Hoesch en Krupp draejen op volle toeren. Peter Grüber bleek een muzikant met völle talent, hi’j ruilde de harmonica in tegen een ni’je accordeon met meer meugelekheden. Zodoende kwam de harmonica in de etalage te staon van een muziekwinkel in Anholt. In de zommer van 1933 wier de harmonica ekocht deur een jonge boerenzoon uut Halle in de Achterhoek. Hi’j kocht de harmonica veur 12 gulden van zien eerste geld dat hi’j had verdiend met ’t warken bij een boer.
I’jleu zolt mischien zo langzamerhand ow afvraogen hoe wi’j dit allemaol wet. De jonge boerenzoon was Jan Benard Kramp en dat is mien schoonvader. Den warken in die tied bi’j Obelink Jan in Halle als kleine knecht. Hi’j hef zich zelf leren spöllen en dat ging mooi. In de buurte waren d’r völle mensen die harmonica konnen spöllen. Dat was de tied dat op mooie zommeraovenden ’t geluud van de harmonica wiet te heuren was.
Hoe ging ’t wieter? D’r is een tied niet zovölle espöld op de harmonica. D’r lag een kleedjen aoverhen en in ’t veurjaor wier met de schoonmaak ’t stof d’r af-epoetst. Zo af en toe wier d’r op espöld deur vader Kramp en zelfs nog deur opa Kramp op zien negentegste verjaorsdag. Toen ik zelf in anraking kwam met de familie Kramp zag ik de harmonica op de kaste staon. Vader Kramp spöllen af en toe d’r op. Toen ik daor een keer allene in huus was kreeg ik de harmonica van de kaste en proberen d’r op te spöllen. Dat ging natuurlek van gin kante, maor de interesse is daor toen wel ontstaon en dat was ’t begin van een prachtige hobby. Dus beste leazers van dit verhaal, stel niet uut wat i’j altied al had willen uutproberen en pak ’s een keer een trekharmonica!
Hiermet kömp d’r een ende an ’t leavensverhaal van onze olde harmonica.
JS
